Wiele jest podejść do tego, jak wykorzystać wiedzę z nauk behawioralnych i jak planować interwencje behawioralne. Jak to zwykle bywa, każda sytuacja i problem będą wymagały innego podejścia. Poniżej przestawiam Wam proces, którego często sama używam, który sprawdza się zarówno w kontekście działań związanych z polityką publiczną, CSR jak i marketingu.

Krok 1: Zdefiniuj zachowanie do zmiany

Pierwsze pytanie, na które musisz odpowiedzieć, to jakie zachowanie chcesz zmienić. Nie przekonania, nie poglądy, nie potrzeby ani nie wartości – zachowanie.

Zachowanie powinno być opisane tak konkretnie, jak się tylko da. Na przykład, „zwiększenie motywacji pracowników“ lub „sprzedanie produktu“ jest zbyt ogólnie sformułowane, bo nie jest to jedno zachowanie. Co dokładnie chcesz spowodować? Kto ma wykonać czynność? Co ma zrobić inaczej? Kiedy ma to zrobić? Gdzie ma to zrobić? Z kim jest/będzie, jak ma to zrobić?

Im dokładniej zdefiniujesz zachowanie, tym łatwiej będzie o zmianę i tym lepiej będziesz w stanie zmierzyć, czy cel został zrealizowany.

 

Krok 2: Opisz obecną i pożądaną ścieżkę najmniejszego oporu

Na co dzień każdy z nas chodzi ścieżkami najmniejszego oporu. Wyobraź sobie chodnik w parku i wydeptaną obok niego ścieżkę, która prowadzi najkrótszą drogą z punktu A do punktu B. To jest właśnie ścieżka najmniejszego oporu. Takimi samymi ścieżkami poruszamy się na co dzień, prawie we wszystkim, co robimy. Robimy to, co jest najłatwiejsze, najbardziej dostępne, najprostsze lub do czego jesteśmy przyzwyczajeni i co mamy w nawyku.

Planując interwencję behawioralną, zastanów się, jakimi ścieżkami najmniejszego oporu chodzą obecnie ludzie, a jaką ścieżkę chcesz wywołać i gdzie na tej ścieżce leży zidentyfikowane przez Ciebie zachowanie.

 

Krok 3: Wybierz behawioralne narzędzia zmiany zachowania

Ekonomia behawioralna i psychologia społeczna oferują dziesiątki narzędzi (insightów), które można wykorzystać do zmiany zachowania, takich jak np. narzędzia związane z wpływem społecznym, prostotą, atrakcyjnością i czasem. Jak już wiesz, jakie zachowanie chcesz zmienić i jaką nową ścieżkę najmniejszego oporu zbudować, zastanów się, jakie narzędzia możesz wykorzystać, aby zmienić zachowanie w danym kontekście. (Mogą Ci w tym pomóc karty Zrozum Rozum.)

 

Krok 4: Opracuj interwencję

Ostatnim krokiem jest opracowanie samej interwencji. Interwencje zazwyczaj mają jedną z kilku funkcji. Mogą edukować, dostarczać nagrody lub kary, dawać możliwość przećwiczenia nowego zachowania, pomóc modelować nowe zachowanie, ograniczyć wybór lub zmienić kontekst (środowisko). Najczęstszym celem jest właśnie ten ostatni, czyli zmiana kontekstu fizycznego lub społecznego, który wywoła nowe, pożądane zachowanie (tzw. szturchaniec).